Resins - natkli/thakc GitHub Wiki

เรซิ่นมีหลายประเภทและมีคุณสมบัติที่แตกต่างกันออกไป ควรเลือกเหมาะสมสำหรับงานแต่ละประเภท สิ่งที่ควรรู้เกี่ยวกับเรซิ่น มีดังนี้

• Resin types (ประเภทของเรซิ่น)
• Vicosity and Hardnesss (ความหนืด และ ความแข็ง)
• Pot life and cure time (เวลาจัดการ และ เวลาแข็งตัว)

Resin types (เรซิ่นแต่ละประเภท)

เรซิ่นมีหลายประเภทและคุณสมบัติแตกต่างกันไป แต่ก็จะมีหลักๆอยู่ 4 ประเภท เช่น Polyester, UV , Epoxy และ Polyurathan

Polyester Resin

Polyester resin หรือที่เรียกกันว่า 'เรซิ่น' เป็นพลาสติกเหลว มีลักษณะหนืดคล้ายน้ำมันเครื่อง มีสีใส มีกลิ่นฉุน แข็งตัวด้วยการผสมกับตัวเร่ง เป็นวัตถุไวไฟมีคุณสมบัติแข็ง ใส เงา มีการหดตัวเมื่อทำชิ้นงานเสร็จ ประมาณ 2-3% อยู่ที่การผสมสารเร่งแข็ง ทนอุณหภูมิสูงดีกว่าพลาสติกแต่น้อยกว่าโลหะ มีหลากหลายชนิดแล้วแต่การใช้งานเช่น เรซิ่นหล่อทั่วไป เรซิ่นหล่อใส เรซิ่นไฟเบอร์กลาส เป็นต้น ซึ่งแต่ละชนิดจะมีคุณสมบัติแตกต่างกันไป เช่น ใสมากเป็นพิเศษ หดตัวน้อย ยืดหยุ่นตัวมาก ทนความร้อนมาก เป็นต้น

การแข็งตัว มักจะใช้ตัวโคบอล (catalyst หรือที่เรียกกันว่า ตัวม่วง) + ตัวเร่งแข็ง โดยองค์ประกอบที่สำคัญต่อการเซทตัวคือ อุณหภูมิ ยิ่งสูงยิ่งแข็งเร็ว

• ปริมาณโคบอลและตัวเร่งยิ่งมากยิ่งแข็งเร็ว
• ความชื้น ยิ่งความชื้นสูงยิ่งแข็งช้า ผิวหน้างานจะขุ่นมัว
• ปริมาณออกซิเจน ออกซิเจนเป็นตัวป้องกันการแข็งตัว ถ้ากวนนานออกซิเจนยิ่งสูง ยิ่งแข็งตัวช้า (มีประโยชน์ในการเก็บรักษา ถ้าสร้างออกซิเจนในถังด้วยการกลิ้งถังขวดไปมาให้ด้านในขยับตัวได้จะเกิดออกซิเจน จะเก็บรักษาได้นานขึ้น)

ข้อดี

• หาซื้อง่าย ราคาถูก
• แห้งไว สามารถทำให้แข็งไวมากขึ้นด้วยการใส่ตัวเร่ง

ข้อเสีย

• ทำให้ใสได้ยาก
• มีกลิ่นฉุนมาก
• หดตัวเล็กน้อยเมื่อเรซิ่นแข็งแล้ว
• ผสมยาก

Epoxy Resin

Epoxy resin อีพ็อกซี่ก็คือเรซิ่นชนิดหนึ่งที่ถูกพัฒนาขึ้นให้มีหลากหลายสูตรเหมาะกับงานหลายประเภทเหมือนกัน แต่การใช้งานนั้นกว้างกว่าเรซิ่นทั่วไป สามารถใช้ทดแทนกันได้ อีพ็อกซี่เรซิ่นถือเป็นประเภทเรซิ่นเกรดคุณภาพสูง จุดเด่นของอีพ็อกซี่เรซิ่นคือ ความแข็งแรง การยึดติดแน่น ความใสและมันเงา ไร้รอยต่อ เริ่มแห้งตั้งแต่ 12 ชั่วโมง ใช้เวลา 24 ชั่วโมงขึ้นไปเพื่อให้แห้งสนิท

การแข็งตัว แบ่งเป็น 2 ส่วน A และ B ส่วน A คือเรซิ่น ส่วน B คือตัวทำแข็ง ผสมในอัตราส่วน A:B 2:1 (แล้วแต่ยี่ห้อ)

• ปริมาณพาร์ท B ยิ่งมากยิ่งแข็งเร็ว แต่ควรผสมตามสัดส่วน เนื่องจากการแห้งที่ช้าของอีพ็อกซี่ทำให้ฟองสามารถลอยขึ้นมาแตกตัวด้านบน งานจึงจะใส
• ความชื้น ยิ่งความชื้นสูงยิ่งแข็งช้า ผิวหน้างานจะขุ่นมัว

ข้อดี

• ใสมาก ใช้งานง่ายกว่าเรซิ่นทั่วไป
• กลิ่นไม่แรง
• เมื่อแข็งแล้วไม่หดตัว
• ผสมง่าย

ข้อเสีย

• ราคาแพงกว่าเรซิ่นทั่วไป
• แห้งช้า ใช้เวลา 24 ชั่วโมงขึ้นไปเพื่อให้แห้งสนิท

UV Resin

UV Resin เป็นเรซิ่นเนื้อใสที่สามารถแข็งตัวได้เมื่อถูกแสง UV และจะแข็งตัวก็ต่อเมื่อโดนแสงยูวีเท่านั้น จึงจำเป็นต้องมีเครื่องอบยูวี(แบบที่ใช้ทำเล็บ) แต่ถ้าหากไม่มีก็สามารถนำไปตากแดดจัดๆ ได้ จะแข็งเร็วหรือช้าก็ขึ้นอยู่กับแสงแดดของวันนั้นๆ ความหนืดต่ำไหลได้ง่าย เหมาะสำหรับทำชิ้นงานเล็กๆ นิยมนำไปทำเครื่องประดับ

ข้อดี

• แข็งทันทีเมื่อนำไปอบในเครื่องอบ
• ไม่มีกลิ่น
• เหลืองช้าที่สุดในทุกเรซิ่น
• ไม่จำเป็นต้องผสมอะไรเพิ่มเติม แกะจากขวดสามารถใช้ได้เลย
• ใสมาก มีฟองน้อยเนื่องจากไม่จำเป็นต้องผสม

ข้อเสีย

• ราคาแพงที่สุด
• ต้องซื้อเครื่องอบ

Polyurethane Resin

Polyurethane Resin หรือ PU Resin ได้รับความนิยมในการนำมางานประเภท ผลิตต้นแบบ (Prototype), ทำแม่พิมพ์ (mould) โดยมีข้อดีในเรื่องการทนรอยขีดข่วนได้ดี, การเก็บรายละเอียดต้นแบบได้สูง และมีการหดตัวที่ต่ำ มีความทนทานต่อสารเคมี, น้ำมัน, และคราบต่างๆ ทำให้เพิ่มอายุการใช้งานของสินค้า เหมาะสำหรับงานหล่อที่ต้องการความรวดเร็วและร่นระยะเวลาการทำงานให้สั้นลง เนื่องจากเวลาทำงานสั้นมากใช้เวลาเพียง 4-5 นาทีในการแข็งตัวและสีไม่ใส

ข้อดี

• แข็งไวมาก
• ทนทานต่อรอยขีดข่วนมาก
• ทนอุณหภูมิได้สูง

ข้อเสีย

• ราคาแพง
• ระยะการทำงานสั้นมาก เพียง 5 นาที ทำให้ไม่เหมาะสำหรับงาน Handmade

ข้อควรระวังการใช้เรซิ่น

• ควรใส่ถุงมือและหน้ากากกันสารเคมีทุกครั้งก่อนเริ่มทำงาน
• เมื่อเข้าตาควรพบแพทย์โดยด่วน หากถูกส่วนอื่นของร่างกายควรเช็ดถูทำความสะอาดด้วยอะซีโตน
• มีหลายชนิด การใช้งานย่อมต่างกัน หากใช้ผิดชนิดจะทำให้งานเสียหายได้
• ถ้าผสมกับตัวทำให้แข็งในปริมาณที่มากๆ จะทำให้มีกลิ่นฉุน และเกิดความร้อนสูง อาจเกิดไฟลุกได้
• ไม่ควรเก็บไว้ในที่ร้อนหรือถูกแดดเป็นเวลานานติดต่อกัน การโดนแดดจะทำให้สีของเรซิ่นเปลี่ยนเป็นสีเหลือง
• ไม่ควรเปิดฝาภาชนะทิ้งไว้เป็นเวลานาน เพราะจะทำให้แข็งตัวและเสื่อม ที่เก็บรักษาดีแล้ว จะมีอายุใช้งานไม่เกิน 2 เดือน

Vicosity and Hardness (ความหนืด และ ความแข็ง)

ก่อนเลือกซื้อเรซิ่นควรดู ความแข็งของตัวเรซิ่นหลังแห้งสนิท และที่สำคัญอีกหนึ่งข้อคือความหนืดของตัวเรซิ่นขณะผสม

• Vicosity คือ ความหนืดของเรซิ่น มีหน่วยเป็น "cps" ความหนืดยิ่งน้อยยิ่งดี ทำให้เทลง mold ง่าย และทำโอกาศการเกิดฟองน้อย
• Hardness หรือความแข็ง มีหน่วยวัดเป็น "shore" ความแข็งก็เป็นปัจจัยสิ่งสำคัญ เรซิ่นต้องแข็งแรงพอที่จะไม่แตก หรือ หัก ขณะการใช้งาน ยิ่งแข็งยิ่งดี

Chart เปรียบเทียบความหนืด

Chart เปรียบเทียบความแข็ง

Pot life and cure time (เวลาจัดการ และ การแข็งตัว)

Pot life และ cure time สองสิ่งนี่เป็นสิ่งที่ต้องรู้ก่อนจะเลือกซื้อ

• Pot life คือเวลาที่ทั้งหมดที่มีในการผสมเรซิ่น part A และ part B เข้าด้วยกัน. Prosess ทั้งหมดต้องอยู่ภายในเวลา technical sheet กำหนดมา เรซิ่นจะเริ่มทำปฏิกิรยาทางเคมีทันทีเมื่อผสมกัน ใช้เวลาผสมนานเกินไปอาจทำให้เรซิ่นอาจจะเกิดฟองและเสียไปเลย

• Cure time คือเวลาที่เรซิ่นใช้ในการแข็งตัว เรซิ่นที่เทลงใน mold ไม่ควรเอาออกมาไวเกินไป จะทำให้เรซิ่นยังแข็งตัวไม่พอและอาจผิดรูป