Yasama El Kitabi Notlari - meclistakip/meclistakip GitHub Wiki

Temel Kavramlar

Uye Tamsayisi

  • Uye tamsayisi: 550
  • Toplanti yetersayisi: ceil(550 / 3) = 184
  • Uye sayisinda azalma olmasi uye tamsayisini degistirmez.

Yasama Yili

  • 1 Ekim -> 30 Eylul
  • 1 Temmuz -> 30 Eylul: Tatil
  • Genel Kurul onaylarsa araverme karari alinabilir
  • Tatil ve aravermelerde komisyonlar ancak izinle calisabilir.

Toplanma

  • Genel Kurul normalde Sali, Carsamba, Persembe 15:00 -> 19:00 arasi calisir.
  • Genel Kurulun belli bir gunde acilan toplantisina birlesim denir.
  • Her birlesim icin bir numara verilir. Her yasama yili basinda bu numara tekrar 1'e doner.
  • Birlesimin ara ile bolunen her kismina oturum denir.
  • Baskan yetersayi olduguna kanaat getirirse yoklama yapmadan gorusmeleri baslatabilir.
  • 20 MV ayaga kalkarak veya onerge vererek yoklama isteyebilir. Elektronik sistemle yoklama yapilir.

Karar yetersayisi

  • GK, toplantiya katilanlarin salt cogunlugu (ceil(katilan / 2) + 1) ile karar alir.
  • Yine de karar yetersayisi ceil(550 / 4) + 1 = 139'dan az olamaz.

Evrak

  • Gelen Kagitlar: Meclis Baskanligina hangi islerin geldigi, bunlarin hangi komisyonlara havale edildigi, hangilerinin Genel Kurul gundemine girdigi guncel olarak takip edilebilir.
  • Sira Sayisi: Basili Komisyon Raporlari.
  • Her sira sayisina bir sira numarasi verilir. Bu numara her yasama yili basindan 1'den baslar.

Kanun Yapim Sureci

Tanimlar

  • Kod Kanun (temel duzenleme) <-> Cevre Kanun (kod kanunlara degisiklik/ekleme)
  • Gecici Kanun (bir sure sonra etkisi sona eren) <-> Surekli Kanun
  • Kanun Tasarisi:
    • Bakanlar Kurulu'nun verdigi kanun onerisi.
    • Basbakan ve tum bakanlarin imzasi olmali.
    • Esas numarasi 1/... seklinde olur.
  • Kanun Teklifi:
    • Bir veya birden cok MV'nin verdigi kanun onerisi.
    • Esas numarasi 2/... seklinde olur.

Tasari/Teklif Sartlari

  1. IMZA
  2. GEREKCE
  • Genel gerekce: Hazirlanmasini gerektiren genel nedenler
  • Madde gerekceleri: Her maddenin duzenlenis nedenleri, hangi maddelerin degistirildigi/eklendigi/cikarildigi ve sebepleri
  1. METIN

Genel Yapi

  1. Takdim Sayfasi
  2. Genel Gerekce
  3. Madde Gerekceleri
  4. Metin
  5. Baslik
  6. Maddeler
  7. Tablo ve listeler (varsa)

Kanun Bolumleri

  • Kitap
  • Kisim
  • Bolum
  • Madde
  • Fikra
  • Bent
  • Altbent
  • Cumle
  • Ibare

Ornek

------------------------------------------ Page 1 ------------------------------------------

TBMM BAŞKANLIĞINA

.................................... ilişkin Kanun Teklifi ve gerekçesi ilişikte sunulmuştur.

Gereğini arz ederim. 
Saygılarımla.

                                           (imza) Milletvekilinin Adı ve Soyadı Seçim Çevresi

------------------------------------------ Page 2 ------------------------------------------

GENEL GEREKÇE

..........................................................

MADDE GEREKÇELERİ

MADDE 1– .......................................................... 
MADDE 2– .......................................................... 
MADDE 3– ..........................................................

------------------------------------------ Page 3 ------------------------------------------

............................... KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA İLİŞKİN KANUN TEKLİFİ

MADDE 1– ...................................................................................... 
MADDE 2– Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3– Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
```

### Komisyonlar

- Komisyonlarin uye sayilari her yasama donemi basinda GK tarafindan siyasi parti gruplarinin gucleri oraninda temsilini saglayacak sekilde belirlenir.
- Grup kurmamis MV ve bagimsiz MV'ler Plan Butce, Insan Haklari Inceleme, Kamu Iktisadi Tesebbusleri ve Kadin Erkek Firsat Esitligi komisyonlarina gucleri oraninda uye olabilir.
- Komisyonlar icin her yasama doneminde 2 secim yapilir.

### Komisyonlarda Kanun Yapimi

- Her TT (Tasari/Teklif) icin bir **Esas Komisyon**, istenen sayida da **Tali Komisyon**a havale edilir.
- **Esas Komisyon**un raporu ve metni GK gorusmelerine esas alinir.
- **Tali Komisyon**lar `10 gun (+10 gun)` icinde havale edilen isi sonuclandirir.
- **Esas Komisyon** havale edilen isi `45 gun` icinde sonuclandirir. Suresi gecerse dogrudan GKda gorusulmesi icin teklif verilebilir, GKda gorusulme teklifi onaylanirsa TT dogrudan GKya gelir.
- Komisyonlarin toplanti cagrisi ve gundemi:
  - Komisyon uyelerine
  - Basbakanliga
  - Ilgili bakanliklara
  - Teklif sahibi MVlerden ilk imza sahibine, ve
  - TBMM internet sayfasina iletilir.

### Komisyonda Kanun Gorusmesi

- Toplanti yetersayisi `ceil(uye sayisi / 3)`dur.
- Kararlar katilanlarin salt cogunlugu `ceil(katilan / 2) + 1` ile alinir.
- Karar sonucu **Kabul** veya **Red** olabilir.

1. Tumu gorusulur
2. Maddelere gecme oylanir. (Kabul edilmezse goto **Red**)
3. Her Madde gorusulur.
4. Her Madde icin degisiklik onergeleri oylanir.
5. Her Madde oylanir. (Kabul edilmezse TTden cikarilir)
6. Tumu oylanir. -> **Kabul** veya **Red**

### Komisyon Raporu - Sira Sayisi

Komisyon Raporlari 2 Bolumden olusur:

1.    
  - Gorusler
  - Yapilan degisiklikler ve gerekceleri
  - Son oylamada kullanilan oylar
  - Muhalefet serhleri (varsa)
2. Kabul edilen metin veya (degisiklik yoksa) "aynen kabul edilmistir".


Sira Sayisi icerigi:

1. Tasari/Teklif tam metni (gorusmelere esas alinan hali)
2. Komisyon Raporlari
  - Alt Komisyon Raporlari
  - Tali Komisyon Raporlari
  - Komisyon Raporu
  - Komisyonun kabul ettigi metin

### Genel Kurulda Gorusme Sureci

Gorusmeler 4 ana kisimdan olusur:

1. Konusmalar
2. Soru/Cevap
3. Onergeler
4. Oylama

#### Surec:

1. Tumu uzerinde:
  1. Konusmalar
  2. Soru/Cevap
2. Maddelere gecilmesi oylanir (kabul edilmezse **Red**)
3. Her Madde uzerinde:
  1. Konusmalar
  2. Soru/Cevap
  3. Degisiklik Onerge islemleri
  4. Madde onaylanir
4. Tumu icin lehte ve aleyhte birer MV konusmasi
5. Tumu oylanir (kabul edilmezse **Red**)

### Degisilik Onergesi

Bir maddenin:
- Tamamen veya kismen degistilmesini 
- Metinden cikartilmasini
- Ek veya gecici madde eklenmesini
ongoren **gerekceli** oneridir.

MVler tarafindan her madde icin en fazla `7` onerge verilebilir. Her parti grubunun `1` onerge verme hakki saklidir.

#### Surec:

1. Onerge okunur
2. Konusmalar yapilir
3. Isaret oyu ile oylama yapilir

### Oylama

Oylama 3 cesit olabilir:

1. Isaretle oylama: El kaldirma
  - Kimin neye oy kullandigi belli degil.
  - Acik veya gizli oylama zorunlu degilse genelde tercih edilir.
  - Ictuzukte belirtilmise zorunlu.
  - Baskanlik sayim sonucunda anlasamazsa elektronik sistemler tekrarlanir.
  - Sonuc "kabul edilmistir" veya "kabul edilmemistir" olur.
2. Acik oylama: Elektronik oylama cihaziyla yapilir.
  - Hangi MVnin ne yonde oy kullandigi Meclis tutanagina gecer.
  - Engel yoksa acik oylama icin TT gorusmelerinde 20 MVnin istemde bulunmasi yeterli.
  - "Kabul", "Red" veya "Cekimser" olabilir.
3. Gizli oylama: Zarfla gizli yapilir.
  - "Kabul", "Red", "Cekimser", "Bos", "Gecersiz" olabilir.

### Kanun Numarasi

Genel Kurulda kabul edilen her TT kanun haline gelir ve bir **kanun numarasi** alir.