ARTIKEL: Wat mag je verwachten van een funderingsonderzoek? - Laixer/FunderMaps GitHub Wiki
Funderingsproblemen nemen toe
Funderingsproblemen komen steeds vaker voor, mede door bodemdaling, klimaatverandering, droogte en veroudering van funderingen. Dat leidt tot een toename van vragen van bewoners, professionals en andere betrokkenen. Eén van de meest gestelde vragen: “Wat gebeurt er eigenlijk bij een funderingsonderzoek, en in welke fasen loopt zo’n traject?”
KCAF heeft hiervoor samen met deskundigen uit de sector een nationale richtlijn ontwikkeld. Hieronder leggen we helder uit hoe een funderingsonderzoek is opgebouwd, welke vormen er zijn en wat je per fase mag verwachten.
Fasering van funderingsonderzoek
Funderingsonderzoek is te onderscheiden in twee hoofdvormen:
1. QuickScan Funderingsrisico
Een QuickScan is een laagdrempelige eerste beoordeling van het risico op funderingsproblemen. Deze wordt uitgevoerd zonder toegang tot het pand en richt zich op uitwendige signalen zoals scheuren, scheefstand of zakkingssnelheid. De QuickScan is bedoeld voor verkenning of monitoring.
- Indicatief en visueel
- Gebaseerd op standaardmetingen (lintvoegmeting, loodmeting, scheurclassificatie, satellietdata)
- Resultaat: inschatting risico laag, gemiddeld of hoog
- Doel: bepalen of volledig funderingsonderzoek nodig is
Let op: de QuickScan is geen inspectie van de fundering zelf, en geeft dus géén uitspraak over de daadwerkelijke staat van de constructie.
2. Volledig funderingsonderzoek
Dit is het echte technische onderzoek waarbij de fundering fysiek wordt onderzocht, inclusief graafwerk. Dit onderzoek is nodig wanneer er duidelijke signalen van schade zijn of wanneer besluitvorming over herstel of verkoop op basis van onderbouwde gegevens gewenst is.
Het volledige onderzoek bestaat uit:
- Bureaustudie (archiefonderzoek) – bouwtekeningen, paalgegevens, sonderingen, grondwater, historische ingrepen
- Visuele inspecties (binnen en buiten) – scheuren, verplaatsingen, deuren, ramen
- Scheefstandsmetingen – lintvoegmetingen, loodmetingen
- Zakkingsmetingen – indien mogelijk met satellietdata of peilmaatmetingen
- Funderingsinspectie (graafputten) – fysiek blootleggen van fundering, monstername hout, beoordeling draagkracht, rot, betonkwaliteit
- Bodem- en grondwateranalyse – indien relevant voor oorzaak of risico-inschatting
- Rapportage met advies – inclusief herstelopties, kostenraming en vaak ook classificatie volgens KCAF: groen, oranje, rood
Alleen erkende onderzoeksbureaus mogen dit volledige onderzoek uitvoeren volgens de KCAF-richtlijn.
3. Beoordeling
KCAF hanteert voor zowel de QuickScan als het volledige onderzoek een risicoclassificatie op basis van de mate van schade en metingen. Dit bepaalt ook de urgentie van vervolgmaatregelen.
QuickScan
| Risicoklasse | Kenmerken | Aanbevolen actie |
|---|---|---|
| Laag risico | Geen of minimale schade, scheefstand ≤ 1:300 | Geen directe actie nodig. Wel monitoren bij veranderingen |
| Gemiddeld risico | Scheefstand tot 1:100, matige scheuren | Monitoring, herhaal QuickScan, of volledig onderzoek uitvoeren |
| Hoog risico | Scheefstand > 1:75, forse scheuren of actieve schade | Direct volledig funderingsonderzoek uitvoeren of hersteltraject voorbereiden |
Volledig funderingsonderzoek
Waar de QuickScan werkt met een inschatting van het risico op funderingsproblemen (laag, gemiddeld, hoog), is bij een volledig funderingsonderzoek sprake van een gedetailleerde beoordeling van de feitelijke staat van de fundering. Deze beoordeling leidt tot een classificatie in drie categorieën die zijn afgeleid van de prestatie van de fundering, zoals beschreven in de landelijke richtlijn "Funderingen onder gebouwen":
| Kleurcode | Betekenis | Aanbevolen vervolg |
|---|---|---|
| 🟢 Groen | De fundering functioneert naar verwachting. Geen acute risico’s of schade. | Geen ingreep nodig. Mogelijk pas over langere termijn opnieuw beoordelen. |
| 🟠 Oranje | De fundering functioneert nog, maar laat tekenen van veroudering, schade of dreigende problemen zien. | Verdere monitoring of herstel op middellange termijn noodzakelijk. |
| 🔴 Rood | De fundering functioneert niet meer naar behoren, of er is sprake van ernstige schade, rot of instabiliteit. | Herstel of vernieuwing van de fundering is dringend nodig. |
Verschil in betekenis
- De QuickScan richt zich op zichtbare afwijkingen en het risico dat daaruit volgt; de urgentie betreft het al dan niet uitvoeren van verder (volledig) funderingsonderzoek.
- Het volledige onderzoek stelt de daadwerkelijke technische staat van de fundering vast, en de kleurcode vormt het directe handelingsperspectief voor herstel of onderhoud.
Deze classificatie vormt tevens de basis voor het Funderherstelregister, waarin herstelde of beoordeelde panden worden vastgelegd met een certificaat, ter informatie van huidige en toekomstige eigenaren.
Wat mag je verwachten van de rapportage?
Een goede rapportage bevat:
- Heldere foto's van scheuren en meetpunten
- Meetwaarden van scheefstand (mm/m en rotatieverhoudingen zoals 1:250)
- Duidelijke risicoclassificatie met tekstuele onderbouwing
- Concreet handelingsperspectief: wel of geen vervolgonderzoek, herstel, of monitoring
- Herleidbaarheid en transparantie: meetpunten, locaties, gebruikte methodes
Een voorbeeldtekst bij een “gemiddeld risico” zou kunnen zijn:
“De lintvoegmetingen tonen afwijkingen tot 1:150 en loodmetingen tot 1:140. Er zijn matige scheuren zichtbaar in de voorgevel. Gezien deze bevindingen is sprake van een verhoogd risico. Herhaal de QuickScan binnen 3 jaar of voer een volledig funderingsonderzoek uit bij toename van afwijkingen.”
Wie voert funderingsonderzoek uit?
KCAF beheert een erkenningsregeling voor onderzoeksbureaus. Alleen erkende partijen mogen funderingsonderzoek uitvoeren volgens de landelijke richtlijn. Zo garanderen we dat de onderzoeken op een eenduidige, professionele en controleerbare manier worden uitgevoerd.
De lijst van erkende bureaus is te vinden op kcaf.nl/erkenning
Waarom is dit belangrijk?
Een goed funderingsonderzoek:
- voorkomt onnodige kosten of verkeerde maatregelen
- geeft duidelijkheid aan eigenaren, kopers en financiers
- biedt een ond