Pénge - Fikaramandio/korpus-bahasa-Gayo GitHub Wiki

pĕngĕ

Salabisasi: pĕ-ngĕ
Kelas kata: Verba
Makna: Mendengar (to hear).
Fungsi Utama: Menyatakan tindakan mendengar suara, informasi, atau pesan.

Contoh Penggunaan:

  • Klam sine aku mumĕngé keberé nge maté anaké → "Tadi malam saya mendengar kabar bahwa anaknya meninggal."
  • Nge bĕpĕngèn bédné ku ling ni bangsi → "Semua pendengaran mengaraj ke suara seruling."

Catatan Tambahan:

  • Variasi: tĕngé, tĕnĕgé, nĕngé.
  • Konjugasi: (mĕ)mĕngé, (mu)mĕngé.

pěngèi

Salabisasi: pěng-èi
Kelas kata: Verba
Makna: Mendengarkan dengan sengaja, memperhatikan.
Fungsi Utama: Menunjukkan fokus atau usaha aktif untuk mendengar.

Contoh Penggunaan:

  • Ipěngèiè ling ni canang → "Dia mendengarkan suara canang"

Catatan:

  • Sinonim: mĕnĕngé (varian dialek).

pětipěngèn

Salabisasi: pě-ti-pěng-èn
Kelas kata: Verba
Makna: Membuat orang lain mendengar (biasanya hal negatif).
Fungsi Utama: Mengarahkan pesan tidak langsung agar didengar pihak tertentu.

Contoh Penggunaan:

  • Ipĕtipĕngèdné pri ini ku X → "Dia sengaja membuat X mendengar perkataan itu"

pĕnĕngé

Salabisasi: pĕ-nĕng-é
Kelas kata: Nomina
Makna: Mata-mata, pengintai.
Fungsi Utama: Menunjuk profesi atau peran pengumpul informasi.

Contoh Penggunaan:

  • Wé kěn pěněngéte ibōh i dĕné sō i Lumut → "Kami menugaskan dia sebagai mata-mata di jalan ke Lumut."

těněngé

Salabisasi: tě-něng-é
Kelas kata: Adjektiva
Makna: Didengar dengan jelas atau penuh perhatian.
Fungsi Utama: Menggambarkan kejelasan suara atau pesan.

Contoh Penggunaan:

  • Tenengé prié baring ku si → "Terdengar ucapannya kemana-mana"

Catatan Tambahan:

  • Sinonim: jelas (dialek Aceh: teuleungò).

pěrpěngé

Salabisasi: pěr-pěng-é
Kelas kata: Adjektiva
Makna: Pendengaran tajam.
Fungsi Utama: Menunjukkan kemampuan mendengar yang baik.

Contoh Penggunaan:

  • Pĕrpĕngé pědih kěmiringmu → "Pendengaranmu sangat tajam."

  • trang pedih pĕnĕngéng mu → "Jelas sekali pendengaran mu"


mupĕngé

Salabisasi: mu-pĕng-é
Kelas kata: Verba
Makna: Telah mendengar (pasif).
Fungsi Utama: Menyatakan penerimaan informasi tanpa usaha aktif.

Contoh Penggunaan:

  • Mupĕngé ku kěmiring ku keber si... → "terdengar sampai ketelinga saya kabar yang...."

Catatan Tambahan:

  • Variasi: mutěngé (bentuk dialek).

pupěpěngé

Salabisasi: pu-pě-pĕng-é
Kelas kata: Verba
Makna: Terus-menerus mendengarkan.
Fungsi Utama: Menunjukkan kebiasaan mendengar dengan setia. Dalam konteks ini, pupěpěngé atau pupěngé-pěngé bukan sekadar mendengar secara pasif, tetapi lebih mengarah pada tindakan mendengarkan dengan penuh perhatian dan mematuhi apa yang didengar.